O silencio das académicas

O silencio revela sempre unha estratexia ou un xeito de actuar. As pausas na música ou as crebas nun diálogo acaban por dicir sempre máis do que representan na partitura ou no texto. Por iso o silencio da Real Academia Galega fronte ao debate aberto arredor do seu masculinísimo plenario é atronador, abrouxa. Porque dunha parte estimula a lóxica indignación da sociedade galega, á que representa, e da outra vaise enchendo de leituras, se cadra incorrectas, pero que teñen a ver co desprezo, a distancia, a inoperancia ou a falta de comunicación.

Neste punto hai un outro silencio que aínda resulta máis magoante, que é o das propias académicas, as xa eleitas, as que un día, con orgullo, miramos avanzar polo corredor dun paraninfo e falarlles, coa voz de todas as mulleres deste país, aos ínclitos señores da pílula azul. Eu persoalmente lembro esa fachenda, a sensación de gañarmos unha batalla cativa pero grande ao tempo, o orgullo, como dixen atrais, de racharmos unha inxustiza.

Non hai nada máis revolucionario ca unha muller no seo dunha institución resesa como a RAG, integrada por homes ancorados nas súas inercias sexistas. E confortábame a ollada displicente, paternalista, de moitos deles. Nunca tanta saia, nunca tantos brincos nin tanto rouge en tan alta institución. E dicía eu para min: “toma aí, fulanito, velaí as tés, atura iso vellouco..!”. E falaba para o adentro: “Non querías unha poeta? pois toma poeta, a mellor, toma lingüista, toma catedrática…”. Foi así, xa digo. Por iso o silencio das académicas, amén de inexplicábel, éme un pouco doloroso porque asemella unha capitulación, un alleamento, unha sorte de cómplice renuncia.

Ignoro os acordos e trasacordos que hai entre elas e o resto dos académicos. E a alguén, seguramente a elas, pareceranlles ousadas estas consideracións. Pero se a súa presenza, o día do seu ingreso, foi revolucionaria acho que son elas, as académicas, as que deben erguer agora a bandeira, as que deben impulsar as candidaturas das outras mulleres. Son as nosas infiltradas aí dentro, son elas as que deben turrar da porta. Se isto fora unha guerra, e guerra é, desde a alborada dos tempos, elas son a Resistencia, representan a todas as que combaten fóra, na rúa ou na rede.

Amolaríame ser inxusto con esas catro mulleres, Margarita, Luz, Xohana e Rosario. Ao mellor penso que poden facer máis e non é verdadeiramente así. Se cadra élles difícil acadaren un consenso, ou non teñen o corpo para luitas intestinas ou non consideran que o feminismo sexa xa unha arma válida para lermos o presente, como eu acredito. Tampouco non lles pido que acampen na porta de Tabernas 12  nin que lle tiren a Méndez Ferrín á cabeza un zapato de tacón para denunciaren a inxustiza sexista. Pero si me decepciona o seu silencio, confésoo. Porque o silencio e a invisibilidade son as armas ancestrais que o sistema patriarcal, que tan ben representa a RAG, utilizou e utiliza para anular as mulleres e neutralizar o seu poder. O poder téñeno elas, na man, un xesto. E coñecen a palabra, seino ben. Admíroas por iso, de feito. Son donas da  palabra e son mulleres. E a voz delas leva dentro todas as voces das que alí, hoxe, non poden falar nin estar. É unha responsabilidade pero tamén un orgullo. E con ese orgullo quixeramos hoxe, todas e todos, ouvilas falar.

O día que Feijóo lles dixo ás mulleres: “Libremente podedes ser escravas…”

Os ghostwriters de Feijóo son expertos en sementar o discurso presidencial de citas descontextualizadas que non corresponden, en ningún caso, coas súas leituras e preocupacións ideolóxicas. Tanto ten Pasolini, que Manuel María, que Salvador Allende, que Novoneyra, que Barack Obama. Nesa colaxe, que parece máis a vidreira do tango Cambalache, conviven poetas, filosófos, políticos progresistas e líderes morais da humanidade. O trasfondo desas sabias palabras non é que o arma o discurso de Feijóo, el prefire o significante: a camisa da víbora, a códea do pan, o que cobre, verdadeiramente, o pensamento que aniña no seu significado. Así que a miraxe ten lugar diantes dos nosos propios ollos abraiados. Feijóo cita a Castelao e desactívao. Cita a Rosalía e redúcea até a banalidade. Podería citar a Toni Negri e convertelo nun votante do Partido Popular de toda a vida, presidente da túa comunidade de veciños, ten ese poder. Dálle a volta ás palabras dun poeta coma quen revira un calcetín. Pero ás veces un adverbio, un simple adverbio, delátao e pon sobre a mesa a súa verdadeira face, a que non poden ocultar nin os versos, nin as palabras fermosas que outros rouban e aldraxan para despois poñelas na súa boca e que ninguén as recoñeza.